H Λίνα Μουσιώνη είναι συγγραφέας παιδικών βιβλίων
Συνέντευξη στον Χρήστο Μπεχλιβάνο
bechlivanos@larissanet.gr
Καλοκαίρι, ταξίδια, βιβλία… Ένα ανέμελο, παραμυθένιο τρίπτυχο μας βγάζει από την ένταση της δημιουργικής καθημερινότητας και αφήνει το νου να ονειρευτεί τα φετινά καλοκαιρινά ταξίδια και τα βιβλία που θα διαβάσουμε σε παραλίες και βουνά. Και εδώ θέλει σκέψη, τι βιβλίο θα πάρουμε μαζί μας, για μας και για τα παιδιά μας! Mία από τις συγγραφείς που σας συστήνω είναι η Λίνα Μουσιώνη. Την Λίνα, την γνωρίζω πολλά χρόνια, πριν γίνει συγγραφέας. Κι όμως πίστευα ότι ήταν θέμα χρόνου να ξεκινήσει το γράψιμο… Το μεράκι της και το πάθος για τη δουλειά της σε συνδυασμό με τον ευγενικό χαρακτήρα της έπλαθαν κι έκρυβαν καλά μια ήρεμη δύναμη. Μία δύναμη που διαχέεται στις σελίδες καθενός από τα έντεκα βιβλία της για παιδιά. Μαγική περιπλάνηση στη σύγχρονη εποχή μας με μια γραφίδα σμέρνα στη θαλασσογραφία της παιδικής λογοτεχνίας. Καλοκαίρι, παιδιά, παιχνίδι, σχέδια, όνειρα… Μια δροσερή συνομιλία με «τζιτζίκια, βυσσινάδες, μακροβούτια και τεμπέλικα μεσημέρια παρέα με βιβλία!».
Ελάτε, να γνωρίσουμε καλύτερα την Λίνα Μουσιώνη.
Λίνα, έχεις συγγράψει ένδεκα βιβλία για παιδιά. Πολλές ιστορίες, όμορφα γραμμένες και πολλαπλά μηνύματα. Τι έχουν ανάγκη σήμερα τα παιδιά;
Τα παιδιά έχουν ανάγκη πάντα από αγάπη και εμπιστοσύνη. Αγάπη για να νιώσουν ασφαλή και προστατευμένα. Εμπιστοσύνη για να εξελιχθούν ως αυτόνομες προσωπικότητες. Η παιδική λογοτεχνία με τις μυριάδες ιστορίες της δείχνει στα παιδιά πως είναι πολλοί ο δρόμοι που μπορεί κανείς να διαβεί, πολλές οι λύσεις στα προβλήματα, πολλές οι ζωές με κοινές αγωνίες και προβληματισμούς. Η επαφή με τη λογοτεχνία βοηθά τα παιδιά να βρουν τη θέση τους στον κόσμο και να γνωρίσουν την πολυπλοκότητά του. Το ζήτημα είναι να βιώσουν και να νιώσουν από νωρίς τη χαρά της ανάγνωσης και των βιβλίων. Τότε αυτή η ανάγκη θα γίνει τρόπος ζωής και κομμάτι της καθημερινότητά τους.
Το μεράκι της και το πάθος για τη δουλειά της σε συνδυασμό με τον ευγενικό χαρακτήρα της έπλαθαν κι έκρυβαν καλά μια ήρεμη δύναμη. Μία δύναμη που διαχέεται στις σελίδες καθενός από τα έντεκα βιβλία της για παιδιά. Μαγική περιπλάνηση στη σύγχρονη εποχή μας με μια γραφίδα σμέρνα στη θαλασσογραφία της παιδικής λογοτεχνίας».
Σήμερα τα παιδιά στην Ελλάδα είναι από τους πιο σκληρά εργαζόμενους. Πολύ δουλειά στο σχολείο και μαθήματα για το σπίτι. Χρειάζονται όλα αυτά;
Πιστεύω πως οι «σχολικές» υποχρεώσεις των παιδιών πρέπει να σταματούν στο σχολείο. Ο χρόνος στο σπίτι ας είναι χρόνος χαλάρωσης και παιχνιδιού. Χρόνος για την καλλιέργεια καλλιτεχνικών, αθλητικών ή άλλων δεξιοτήτων που θα εκτονώσουν δημιουργικά το παιδί και θα το βοηθήσουν να εξελίξει την προσωπικότητά του. Στην ελληνική πραγματικότητα, το εκπαιδευτικό σύστημα έχει δομηθεί πάνω στο μοντέλο «εργασία για το σπίτι». Είναι δύσκολο να ανατραπεί η παιδαγωγική αυτή τακτική, αν και γίνονται κάποια μικρά και διστακτικά βήματα. Έχουμε «μπουκώσει» τα παιδιά με περιττή γνώση και τους στερήσαμε τη χαρά του παιχνιδιού και του ελεύθερου δημιουργικού χρόνου. Ένα από τα βασικά δικαιώματά τους. Αρνούμαι να το αποδεχτώ.
Kαι το παιχνίδι;
Το παιχνίδι είναι θεμέλιο για την ανάπτυξη του παιδιού. Μέσα από το παιχνίδι μαθαίνει ρόλους, κανόνες, τρόπους να επιλύει διαφορές, να υπερασπίζεται τον εαυτό του, να επιχειρηματολογεί, να διεκδικεί. Μέσα από το παιχνίδι τα παιδιά ωριμάζουν και αντιλαμβάνονται την πολυπλοκότητα της ζωής. Τις ανατροπές, τα λάθη, τη χαρά της νίκης, τη διαχείριση της ήττας. Άλλωστε η παιγνιώδης μάθηση είναι ο πιο γλυκός τρόπος για να κατακτήσουμε κάθε νέα γνώση. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, ο εγκλεισμός στις πολυκατοικίες, οι εύλογες ανασφάλειες των γονιών, η κατάργηση του ρόλου της «γειτονιάς» περιορίζουν την πρόσβαση των παιδιών σε ασφαλείς χώρους παιχνιδιού. Τα «ανοιχτά» σχολεία ίσως ένα βήμα για την αποκατάσταση του «παιχνιδιού» στη θέση που του ανήκει.
Στις μέρες μας και στην ψηφιακή εποχή, που κερδίζει έδαφος σιγά σιγά, πώς πρέπει να απολαμβάνουν τα παιδιά τον ελεύθερο χρόνο τους;
Ζούμε στην ψηφιακή εποχή. Τα παιδιά έρχονται από μηνών σε επαφή με το κινητό της μαμάς και το τάμπλετ του μπαμπά. Είναι τόσο φυσιολογικό στα χέρια τους όπως παλιότερα η κουδουνίστρα! Δεν χρειάζεται να δαιμονοποιούμε την εποχή που ζούμε. Μέτρο χρειάζεται και γνώση για την ουσιαστική αξιοποίηση της τεχνολογίας. Νομίζω πως τα παιδιά και τα νεαρά άτομα χρειάζονται παράλληλα εξωτερικά ερεθίσματα από διαφορετικούς πόλους έλξης για να οριοθετήσουν τη σχέση τους με τον ψηφιακό κόσμο. Ο αθλητισμός, η μουσική, το θέατρο, ο χορός, η τέχνη, η επαφή με τη φύση μπορούν να λειτουργήσουν ως αντίπαλο δέος στις προκλητικές και πανταχού παρούσες ψηφιακές οθόνες. Καθώς είμαι φύση αισιόδοξη, πιστεύω πως η γενιά αυτή θα βρει το δρόμο της δημιουργικότητας μόνο που θα είναι διαφορετικός από αυτό που έχουμε συνηθίσει..
Kαι το καλοκαίρι; Πως πρέπει να’ ναι ένα δημιουργικό καλοκαίρι για τα παιδιά;
Ρωτάτε έναν απόλυτα καλοκαιρινό τύπο. Τζιτζίκια, βυσσινάδες, μακροβούτια και τεμπέλικα μεσημέρια παρέα με βιβλία! Τα παιδικά καλοκαίρια είναι συνώνυμα με παιχνίδι, φίλους και ξενοιασιά. Καμιά υποχρεωτικότητα. Μόνο χαρά και βουτιές σε θάλασσα, βιβλία και παιχνίδια. Αναγνωρίζω πως σε μεγάλο βαθμό η ελληνική οικογένεια στην περίοδο κρίσης δεν μπορεί να προσφέρει μακρά περίοδο διακοπών για τα παιδιά σε θαλασσινούς ή άλλους προορισμούς. Ευτυχώς στην πόλη μας τα παιδιά και οι οικογένειές είναι προνομιούχα γιατί λειτουργεί το πρόγραμμα «Κατασκήνωση στην Πόλη» του δήμου Λαρισαίων που δροσίζει δημιουργικά το καλοκαίρι τους.
H ψηφιακή εποχή «απειλεί» το βιβλίο;
Αγαπώ τα βιβλία. Μου αρέσει να ξεφυλλίζω τις σελίδες τους και να μυρίζω μελάνι και χαρτί. Ποτέ δεν ένιωσα την ψηφιακή εικόνα ως απειλή. Στο κάτω κάτω και το ασανσέρ δεν κατήργησε τη σκάλα. Σε μεγάλο βαθμό η αγάπη για τα βιβλία είναι θέμα παιδείας ή καλύτερα αναγνωστικής παιδείας που πρέπει να καλλιεργηθεί από τη νηπιακή ηλικία. Θα προσθέσω ακόμη πως είναι και θέμα πολιτικής. Ενός ευρύτερου σχεδίου για την υποστήριξη του βιβλίου, των βιβλιοθηκών και όλων όσων εμπλέκονται στην διαδικασία παραγωγής και διάθεσης των βιβλίων. Δεν με απασχολεί αν τα παιδιά επιλέξουν το ψηφιακό ή το έντυπο βιβλίο. Είμαι σίγουρη πως το ένα δεν αναιρεί το άλλο. Τα τελευταία χρόνια γίνονται πολλές εκστρατείες ανάγνωσης και δημιουργικότητας που συμβάλλουν στην καλλιέργεια των νεαρών αναγνωστών. Το βιβλίο το απειλεί η αδιαφορία και η άγνοια. Αυτοί είναι οι εχθροί του, επιμένω.
Λίνα, ποια είναι τα νέα σου σχέδια;
Θα ήθελα πολύ να μην είχα κανένα σχέδιο! Γιατί το μόνιμο πρόβλημά είναι πως σχεδιάζω πολλά και δεν προλαβαίνω να τα χαρώ όταν τα εκτελώ. Προσπαθώ να ολοκληρώσω μερικά κείμενα απ΄ το «συρτάρι» μου, με πολιορκεί μια καινούργια ιδέα και περιμένω τον Οκτώβριο ένα ακόμη βιβλίο. Έχω μερικά σχέδια για την δουλειά μου ως υπεύθυνη παιδαγωγικού συντονισμού των Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών του Δήμου Λαρισαίων, που αφορούν σε θέματα δημιουργικής ανάγνωσης και γραφής. Ελπίζω στην επόμενη συνάντησή μας να έχω περισσότερα να σας πω. Ευχαριστώ πολύ για τις ενδιαφέρουσες ερωτήσεις σας!
Ποια είναι η Λίνα Μουσιώνη
Η Λίνα Μουσιώνη γεννήθηκε στη Λάρισα. Σπούδασε Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης και είναι διδάκτωρ Λαογραφίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από το 1991 έως το 2009 εργάστηκε ως επιμελήτρια στο Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Λάρισας και υπεύθυνη του Τμήματος Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων. Συμμετείχε με άρθρα και ανακοινώσεις σε πολλά επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες για τον υλικό πολιτισμό και τη μουσειακή εκπαίδευση. Eίναι ιδρυτικό στέλεχος της ΝΟΥΤΟΠΙΑ, συλλόγου για την αισθητική και συναισθηματική καλλιέργεια των παιδιών και μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων – ICOM. Με την παιδική λογοτεχνία ασχολείται συστηματικά από το 2010. Είναι μέλος της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς και του Κύκλου Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου – Greek Ibby. Από το 2016 έχει την παιδαγωγική ευθύνη για το συντονισμό των Κέντρων Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών του Δήμου Λαρισαίων.
Έχει τρεις μεγάλες αγάπες: τα παιδιά, τα μουσεία και τα βιβλία.
Δείτε τε βιβλία της Λίνας Μουσιώνη:
