«Τα παιδιά, αν δεν έχουν προσλαμβάνουσες παραστάσεις από το σπίτι ή το σχολείο, είναι δύσκολο να αγαπήσουν το διάβασμα, τη μελέτη και άρα τη γνώση»
Του Αστέριου Νυχτερίδα
Η Βασιλική Μάνδαλου είναι Λαρισαία εκπαιδευτικός φιλόλογος και συγγραφέας. Έχει σπουδάσει στα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων και Θεσσαλίας ενώ έχει προγραμματίσει και πραγματοποιήσει πολλές πρωτοβουλίες που έχουν ως σκοπό να φέρουν πιο κοντά τα παιδιά στη λογοτεχνία, όπως το «Poetry in Motion» και «Φιλοσοφία για Παιδιά». Συμμετείχε στο 22ο Παγκόσμιο Συνέδριο Ποιητών που έγινε στη Λάρισα, ενώ έχει εκδώσει δύο βιβλία με αλληγορικά παραμύθια.
Η Βασιλική Μάνδαλου μιλάει στη larissanet για το έργο της, το μέλλον της λογοτεχνίας στη Λάρισα και για τα επόμενα σχέδιά της.
Τι ήταν αυτό που σας έκανε να ασχοληθείτε ενεργά με την λογοτεχνία;
Η Λογοτεχνία είναι η τέχνη του «Λόγου» και αυτό σημαίνει πρωτίστως τη σχέση ενός ατόμου με τη λογική, μετά με τη γλώσσα και μετά με την εναρμόνιση και χρήση αυτών των δύο. Η γλώσσα καθώς και οι μορφές της- η ετυμολογία της και οι εκφάνσεις, αν θέλετε- έπαιζαν ανέκαθεν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της δικής μου σκέψης και άρα οντότητας. Αγαπώ το «Λόγο». Η τέχνη του λόγου είναι πράγμα δύσκολο. Πολλοί οι εραστές του «Λόγου» και της γλώσσας, λίγοι, όμως οι σοβαροί ακόλουθοί της. Το βλέπουμε καθημερινά σε άτομα που χωρίς γνώσεις και υπόβαθρο αυτοαποκαλούνται “λογοτέχνες” ενώ στην ουσία δεν έχουν την παραμικρή ιδέα της ευθύνης, της γνωστικής κατάρτισης και της συνεχούς σπουδής πάνω στο θέμα αυτό. Θα τολμήσω-δυστυχώς- να πω ότι στην Ελλάδα του Νεοέλληνα “γενίτσαρου”, «ό,τι δηλώσεις, είσαι». Διαπίστωση θλιβερή, το δίχως άλλο. Ακόμα και στην πόλη μας… Τολμάμε να αυτοαποκαλούμαστε “συγγραφείς και λογοτέχνες”, απλά και μόνο επειδή έχουμε χρήματα, φιλοδοξία και – ενδεχομένως- και ακολούθους ημιμαθείς εν πλήρη και οδυνηρά αγνοία. Δυστυχώς, έχω υπάρξει αυτόπτης μάρτυς τέτοιων περιπτώσεων, πράγμα που με κάνει ακόμα πιο φειδωλή στους χαρακτηρισμούς μου. Σπούδασα την κλασική και νεοελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, μια από τις πιο απαιτητικές σχολές στην Ελλάδα. Ορκίστηκα επί Πτυχίω στο Ιερότατο τέμενος των Μουσών. Και είμαι πολύ υπερήφανη για αυτό. Είχα, βεβαίως, την ευλογία να μυηθώ, αν θέλετε, στην Επιστήμη του «Ορθού Λόγου» από τον φιλόλογο πατέρα μου, κ. Αστέριο Μάνδαλο, ο οποίος με ξόρκισε να σέβομαι την ελληνική γλώσσα σε όλες τις εκφάνσεις της ( λογοτεχνία, ποίηση, μυθιστόρημα, αφήγημα, κτλ) με ταπεινότητα και δωρική αλήθεια. Άρα η λογοτεχνία ήταν για μένα προσωπικά, μια μορφή καθημερινής ενασχόλησης, παρέας, αν θέλετε, οπότε και βγήκε στην μετέπειτα πορεία μου πολύ φυσικά. Βέβαια για όλους και προς όλους τα παραδείγματα από το σχολείο και όχι μόνο είναι πολλά και καθημερινά. Έχουμε το πλεονέκτημα να καταγόμαστε από χώρα με πλούσια πολιτιστική κληρονομιά και ακριβώς αυτό μας καθιστά υπεύθυνους για το βιασμό της έννοιας της λογοτεχνίας όσο και προνομιούχους για τη συνέχισή της. Επέλεξα, λοιπόν, να ασχοληθώ ακόμα πιο ενεργά και φανερά με την Τέχνη του Λόγου και τη δύσκολη βιβλιοκριτική όχι μόνο από τον προσωπικό μου “ίμερο” και αρέσκεια, αλλά και από την ανάγκη να ξεσκεπάσω τα “κακώς κείμενα” που βλέπω να πληθαίνουν ολοένα τριγύρω μου τόσο μέσα από τις λογοτεχνικές μου κριτικές, όσο και μέσα από τα προσωπικά μου projects και τη δική μου λογοτεχνική γραφίδα, όσο το δυνατόν, φυσικά.
Υπάρχει αναγνωστικό κοινό στη Λάρισα;
Ευτυχώς υπάρχει και το βλέπω να αυξάνεται σταδιακά και- κυρίως- ποιοτικά. Βέβαια, θέλουμε πολλή δουλειά ακόμα, κατά την ταπεινή μου γνώμη, όμως είμαστε σε καλό δρόμο. Αυτό που χρειάζεται είναι η σπουδή, δηλαδή η συνειδητή μαθητεία, ενασχόληση και μάθηση πάνω σε αυτό που ονομάζεται Λογοτεχνία. Ως λαός χρειαζόμαστε να θυμηθούμε την αξιοπρεπή ταπεινότητα και να ξεχάσουμε την θρασύτατη ταπεινοσχημία που μας δέρνει. Ευτυχώς διακρίνω νέους ανθρώπους, οι οποίοι τολμούν να πιάσουν στα χέρια τους μεγιστάνες του «Λόγου» και να δουλέψουν τον εαυτό τους μέσα από τη μελέτη των τελευταίων. Τα προσωπικά μου projects-δράσεις- πάνω στη Λογοτεχνία και την Φιλοσοφία χαίρουν ιδιαίτερης αποδοχής και αυτό με χαροποιεί ιδιαίτερα, μιας και βλέπω πως οι κόποι έχουν αντίκρισμα και φέρουν καρπούς. Επίσης, οφείλω με χαρά να ομολογήσω πως, το αναγνωστικό κοινό της Λάρισας έχει αναπτύξει πολύ την κριτική του σκέψη, είναι ιδιαιτέρως απαιτητικό και επιλέγει τον ανθό της εκάστοτε γραπτής προσπάθειας. Και πιστεύω πως πολύ καλά κάνει.
Μέχρι στιγμής έχετε εκδώσει δύο αλληγορικά παραμύθια. Ετοιμάζετε κάτι καινούργιο αυτό το διάστημα;
Τα αλληγορικά μου αυτά παραμύθια χάρηκαν ιδιαίτερης αποδοχής μιας και απευθύνονται σε μικρούς και μεγάλους- ανάλογα, βέβαια με το επίπεδο ανάγνωσης που γίνεται-και έχουν εξαντληθεί. Πράγμα που με γεμίζει ευγνωμοσύνη.
Η αλήθεια είναι πως έχω πολλές βιβλιοκριτικές, οι οποίες έχουν λάβει χώρα από μικροφώνου σε ποικίλες παρουσιάσεις βιβλίων. Είχα την τιμή να αναλάβω τη φιλολογική διόρθωση καθώς και την παρουσίαση βιβλίων από διακεκριμένους Έλληνες και ξένους σύγχρονους συγγραφείς- εραστές και ακολούθους της Λογοτεχνίας και έμαθα πολλά εργαζόμενη πάνω στα έργα τους. Αυτές οι βιβλιοκριτικές μου επίσης περιμένουν να εκδοθούν. Δοκίμια Λογοτεχνικά και Επιστημονικά επίσης πολλά που κι αυτά περιμένουν να βγουν στο φως. Τώρα τελευταία εργάζομαι σε ένα ψυχογραφικό διήγημα, αρκετά αυτοβιογραφικό, το οποίο ευελπιστώ να εκδοθεί μέσα στην καινούργια χρονιά.
Κατά την γνώμη σας ως εκπαιδευτικός, πώς μπορούμε να στρέψουμε το ενδιαφέρον των παιδιών στο βιβλίο;
Το ενδιαφέρον προς την εντρύφηση του βιβλίου δεν έρχεται από τη μια μέρα στην άλλη. Τα παιδιά, αν δεν έχουν προσλαμβάνουσες παραστάσεις από το σπίτι ή το σχολείο, είναι δύσκολο να αγαπήσουν το διάβασμα, τη μελέτη και άρα τη γνώση. Βέβαια ζωτικό ρόλο παίζει και η σωστή επιλογή βιβλίου. Όπως προείπα στις μέρες μας, ό,τι δηλώσεις, είσαι. Κι αν τύχει και κάποιος ημιμαθής με χρήματα και κενοδοξία, τότε γίνεται αυτομάτως και “συγγραφέας”… Οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί οφείλουν να οδηγούν τα παιδιά στις βιβλιοθήκες, και φυσικά εννοείται πως θα πρέπει να υπάρχουν ενημερωμένες βιβλιοθήκες σε κάθε σχολική τάξη, κωμόπολη, πόλη κτλ. πράγμα που ακόμα παλεύουμε μερικοί να το καταφέρουμε. Το σωστό βιβλίο- είτε έντυπο είτε ηλεκτρονικό- ακόμα και στις μέρες μας θεωρείται και αντιμετωπίζεται ως “είδος πολυτελείας”. Υπάρχει η τάση του βιβλίου που “πουλάει” χωρίς όμως να έχει να προσφέρει ουσία. Σε αυτό ευθύνονται και οι εκδοτικοί οίκοι. Όμως, επειδή από τη φύση μου είμαι άνθρωπος αισιόδοξος, θέλω να πιστεύω ότι τα θετικά, φιλοπερίεργα και κριτικά σκεπτόμενα δείγματα τόσο μέσα στις σχολικές αίθουσες, όσο και τα δείγματα γραφής των αναδυόμενων εραστών του λόγου θα συνεχίσουν εις πείσμα των πολλών, των καιρών και του άσπονδου κέρδους.