Ζωή Ακριβούλη: «Ο κόσμος μου λέει: δικαιούμαι να ζήσω σαν άνθρωπος, θέλω δικαιοσύνη σε όλα τα επίπεδα για να ζήσω αξιοπρεπώς σε μια χώρα που με σέβεται»
Ρένα Καλαραριώτου: «Ο κόσμος θέλει καλύτερες δουλειές καλύτερους μισθούς, αυτό που ήθελε πάντα, θέλει λύσεις για να αντιμετωπίσει την καθημερινότητά του»
Λίτσα Λιακούλη: «Δυστυχώς ο κόσμος χειμάζεται από θεσμική και οικονομική κρίση αλλά και από κρίση αξιών και θέλει την αξιοπρέπειά του»
Της Στέλλας Μπάσδρα
Φωτ. Θανάσης Καλιακούδας
Η Λίτσα Λιακούλη, η Ρένα Καραλαριώτου και η Ζωή Ακριβούλη, υποψήφιες και οι τρεις για τις βουλευτικές εκλογές, με ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Νέα Δημοκρατία και ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αντίστοιχα, δεν χρειάζονται συστάσεις.
Και οι τρεις, χρόνια τώρα ασχολούνται με τα κοινά, Βουλή, Αυτοδιοίκηση, Συνδικαλιστικούς, Επιστημονικούς Συλλογικούς φορείς και έχουν ήδη αφήσει το αποτύπωμά τους στην κοινωνία και στο πολιτικό γίγνεσθαι.
Βρεθήκαμε ένα μεσημέρι, μιλήσαμε στον ενικό, μιας που γνωριζόμαστε πολλά χρόνια τώρα, παρακάμψαμε τυπικότητες και χωρίς εντάσεις μιλήσαμε για τις εκλογές, για τα πιστεύω, τις απόψεις, τις θέσεις, τον αγώνα τους.
Ήταν ένα ιδιότυπο debate που σας το επικοινωνούμε.
Καλησπέρα! Πώς είστε Πώς πάει ο προεκλογικός αγώνας;
Αν συμφωνείτε απαντά πρώτη η Λίτσα και συνεχίζουμε κυκλικά όπως καθόμαστε.
Ναι; Ναι. Ωραία ξεκινάμε.
Λίτσα Λιακούλη: Υπήρξαμε και καλύτερα, υπήρξαμε και χειρότερα. Κούραση μεγάλη. Αγώνας δύσκολος, νομός μεγάλος, άνθρωποι πολλοί, διαφόρων στρωμάτων, επιπέδων, αναγκών, προβλημάτων, non stop διαδικασία. Η πορεία προς τον λαό έχει πάντοτε τη χαρά της γιορτής, η επαφή με τον κόσμο είναι συγκλονιστική. Μεγαλώνεις, μαθαίνεις, αναπτύσσεσαι εσύ ο ίδιος, πλουτίζεις με μία λέξη. Από την άλλη, η διαχείριση του χρόνου κατά τη γνώμη μου είναι το μεγαλύτερο άγχος.
Ζωή Ακριβούλη: Πάει καλά, πάει δυνατά, όμως αυτές οι εκλογές είναι κάπως βουβές. Ο κόσμος και λόγω της οικονομικής κρίσης, αυτό τουλάχιστον βλέπω στα χωριά, δεν πηγαίνει στους χώρους, καφενεία και λοιπά, που γίνονται συναντήσεις, υπάρχουν νέες γενιές οι οποίες ψηφίζουν πρώτη φορά και κει υπάρχει μια δυσκολία να τους συναντήσεις με έναν οργανωμένο τρόπο και να κουβεντιάσεις μαζί τους. Παρόλα αυτά η επικοινωνία με ανθρώπους στην πόλη και έξω από το άστυ με κάνει να αισθάνομαι πως γίνομαι καλύτερος άνθρωπος.
Ρένα Καλαραριώτου: Οι εκλογές για μένα είναι όπως ήταν πάντα: είναι ένα όμορφο ταξίδι, είναι ευχάριστο να συζητάς, να μαθαίνεις πράγματα, να ανταλλάσσεις και να επικοινωνείς πολιτικές απόψεις, που είναι πολύ σημαντικό. Από την άλλη είναι μία διαδικασία επίπονη, χρειάζεται αντοχή, απαιτεί χρόνο και κόπο, είναι μια διαδικασία που ξεκινά το πρωί και τελειώνει βράδυ. Το σημαντικό είναι μέσα από αυτή τη διαδικασία να μπορέσει κανείς να στείλει το μήνυμα για το κόμμα που εκπροσωπεί και για τη δική του υποψηφιότητα.
Θα επανέλθουμε στα μηνύματα των εκλογών. Θέλω να σας ρωτήσω κάτι, που τόσα χρόνια που σας γνωρίζω, δεν ρώτησα ποτέ. Τι θέλατε να γίνετε όταν ήσασταν μικρές;
Ζωή Ακριβούλη: Εγώ πάντα, όσο κι φαίνεται περίεργο, ήθελα να ασχοληθώ με την ανάπτυξη, την πρόοδο, την αλλαγή, πώς να το πω. Το τι θα κάνω με τη ζωή μου και με τον τόπο μου με απασχολεί απ΄ όταν ήμουν στο δεκαπενταμελές του σχολείου, στο Πανεπιστήμιο, στις πολιτικές οργανώσεις, με έτρωγε. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, ήμουν πάντα πολύ κοντά σ’ αυτό που κάνω τώρα.
Ρένα Καραλαριώτου: Εγώ, παρά το ότι ήμουν στο δεκαπενταμελές και μου άρεσε η ενασχόληση με τα κοινά, ήθελα να γίνω ηθοποιός. Ήμουν στο λύκειο σε θεατρική ομάδα στη Νίκαια, είχαμε μάλιστα δώσει πολλές παραστάσεις και στο χωριό και στη Λάρισα. Στις Πανελλαδικές επέλεξα να σπουδάσω πολιτικός μηχανικός και να πάω και σε δραματική σχολή. Δεν πέρασα όμως στο ΕΜΠ, Θεσσαλονίκη ούτε καν δήλωσα και βρέθηκα Ξάνθη όπου εκεί δεν υπήρχε δραματική σχολή, οπότε το όνειρο έφυγε…
Λίτσα Λιακούλη: Η ενασχόληση με τα κοινά ήταν από μέσα στο σπίτι, καθώς ο πατέρας μου ήταν αυτοδιοικητικός. Κι εγώ στα δεκαπενταμελή και τα συνδικαλιστικά από μικρή. Και οι τρεις μας εκθέσαμε τον εαυτό μας από μικρές. Αυτός είναι ο ένας τίτλος. Στο τι θέλω να γίνω όταν μεγαλώσω, ο τίτλος είναι μουσικός και θεατρίνα. Έκανα μουσικές σπουδές, ακορντεόν, και μου άρεσε ο χορός και το θέατρο. Μελετούσα και μελετώ και τώρα τη Μελίνα κι αυτό δείχνει κάτι. Ξεκάθαρα ήταν το κίνητρο. Τα νομικά ήταν ο γάμος. Η δημοσιογραφία ο έρωτας.
Αν θυμάστε, πότε, να το πω λαϊκά, σας «καρφώθηκε» η ιδέα για κάθοδο στην πολιτική σκηνή; Κεντρική, τοπική;
Ρένα Καλαραριώτου: Ουσιαστικά δεν υπήρξε απόφαση, ήταν ένα γεγονός. Ξεκίνησα όταν νέα μηχανικός μου προτάθηκε νάμαι υποψήφια και εκλέχτηκα στο ΤΕΕ, έπειτα μου έγινε πρόταση για τις Νομαρχιακές εκλογές, όπου οι συμπολίτες μου με τίμησαν και εξελέγην πολύ ψηλά σε σταυρούς. Από κει και πέρα, Στέλλα, αγάπησα την ενασχόληση με τα κοινά, αγάπησα με πάθος το να ασχολούμαι με την πόλη, τον νομό μου και να μπορώ να προσφέρω. Δεν ήταν μια προηγούμενη σκέψη κι απόφαση. Μέσα από τα συνδικαλιστικά και τη Νομαρχία μετά, ήλθε η αγάπη και το ενδιαφέρον μου και φτάσαμε σήμερα εδώ.
Λίτσα Λιακούλη: Είχα μόλις τελειώσει τις σπουδές μου στη Θεσσαλονίκη και κατέβηκα με τον αείμνηστο Γιάννη Φλώρο στις Νομαρχιακές εκλογές το 1994. Ήμουνα ο Βενιαμίν του συνδυασμού.
Δεν ήταν όμως κάτι απότομο, ήταν φυσική κατάληξη. Καλλιεργήθηκε μέσα από το σπίτι κι ύστερα στα δεκαπενταμελή, στη Σπουδάζουσα νεολαία, στην ΠΑΣΠ γραμματέας, ΕΦΕΕ ΦΕΑΠΘ και ούτω καθ’ εξής , ήταν μία διαρκής πορεία. ήταν φυσική εξέλιξη, ήταν σαν χέρι στο γάντι…ότι μπήκα εκείνη τη στιγμή σαν χέρι στο γάντι.
Ζωή Ακριβούλη: Κι εγώ τα ίδια. Είχα πατέρα που ήταν πρόεδρος στον αγροτικό συνεταιρισμό, είχε κατέβει για πρόεδρος στη Νίκαια, ήμουν σε ένα σπίτι που ήταν ενεργοί πολιτικά. Επίσης ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος, ΦΕΑΠΘ, ΕΦΕΕ, μου πρότειναν να κατέβω με τον Συνασπισμό,-που ήμουν ιδρυτικό μέλος-, στη Θεσσαλονίκη και μετά στη Λάρισα. Στο ΠΑΣΟΚ πήγα για μια δεκαετία, 2002 – 2012, για ένα πολύ συγκεκριμένο λόγο, νόμιζα ότι θα αλλάζαμε τη χώρα…αλλά η χώρα χρεοκόπησε, χρειάζονταν λύσεις αριστερές και προοδευτικές που εξέφραζε ο ΣΥΡΙΖΑ και ακολουθεί ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Από τότε που ξεκινήσατε την πολιτική σας διαδρομή μέχρι σήμερα, τί άλλαξε στον τρόπο που η κοινωνία και η πολιτική σκηνή αντιμετωπίζει τις γυναίκες υποψήφιες σε εθνικό ή τοπικό επίπεδο;
Λίτσα Λιακούλη: Κάποια πράγματα, οφείλουμε να το πούμε ότι έχουν αλλάξει, το λέμε με χαρά και τιμούμε τους ανθρώπους, άνδρες και γυναίκες, που έχουν δώσει μάχη για αυτό. Κάποια πράγματα όμως, δυστυχώς, έχουν μείνει ίδια.
Δηλαδή μια γυναίκα που εκλέγεται, δεν είναι ντε και καλά αυτή που είναι του παρασκηνίου, η κολλητή του προέδρου, ή που έφαγε όλη την περιουσία του μπαμπά της, αλλά μπορεί καμιά φορά να είναι και ικανή.
Κρινόμαστε εκατό φορές σκληρότερα, κάνουμε χίλια πράγματα περισσότερα για να φανεί το έργο μας. Αυτό θέλω να το γράψεις Μπάσδρα. Για να πει κάποιος σε παραδέχομαι, για μια γυναίκα που ξέρει την πολιτική κατάσταση και πώς σκέφτονται οι άνθρωποι, είναι σαν νάχει καταφέρει την άκρη της γης και του ουρανού να τα ενώσει…
Ζωή Ακριβούλη: Έτσι είναι. Κάποια πράγματα έχουν αλλάξει προς το καλύτερο, κάποια έχουν μείνει ίδια. Ακόμη και σήμερα πρέπει να δίνεις μάχη, πράγματα που μπορεί νάναι αποδεκτά για τους άνδρες μπορεί νάναι κατακριτέα για μια γυναίκα. Κι αυτά δεν σχετίζονται με το τι λες, ή τι κάνεις, αλλά με το πώς εμφανίστηκες και άλλα παρόμοια σχόλια. Έτσι είναι τα πράγματα. Έχει βελτιωθεί σημαντικά το εξής και πρέπει να το πούμε. Ότι γίνεται συνείδηση ολοένα και περισσότερο ότι μιά ψήφος πρέπει να δοθεί σε μία άξια γυναίκα.
Ρένα Καλαραριώτου: Έχουν γίνει αναμφίβολα πάρα πολύ μεγάλα βήματα. Η δικιά μας γενιά δεν έχει ζήσει καταστάσεις με πολύ σκληρά στερεότυπα.
Βλέπουμε γυναίκες επιστήμονες, γυναίκες σε θέσεις ευθύνης, σε διευθυντικές θέσεις. Δεν ξέρω όμως πραγματικά πώς θα αντιδρούσε η κοινωνία μας στη σκέψη πως θα μπορούσαμε να έχουμε γυναίκα πρωθυπουργό. Έχουμε δρόμο να διανύσουμε, είναι γεγονός αυτό που ανέφερε η Λίτσα ότι πρέπει να παλέψουμε για να αποδείξουμε ότι είμαστε άξιες. Γι’ αυτό κι εμείς που είμαστε εδώ κι όλες όσες μετέχουμε στα κοινά, με τον λόγο μας, με την παρουσία μας, δίνουμε τη δικιά μας μάχη ώστε αυτή η λογική και η νοοτροπία να αλλάξει.
Να σας ρωτήσω, το μέτρο της ποσόστωσης, τι ρόλο έπαιξε και παίζει στην εκπροσώπηση των γυναικών, στη Βουλή, στα Υπουργεία, στην Αυτοδιοίκηση;
Ρένα Καλαραριώτου: Σωστό εργαλείο, γιατί πολλές φορές συμμετέχουν κάποιες αναγκαστικά- με την έννοια της συμπλήρωσης ψηφοδελτίου-, και μετά μπορεί να αποδειχθούν ικανότατες. Δεν είμαι υπέρ της ποσόστωσης στην εκλογή, είμαι υπέρ του να βγαίνουν οι άξιοι. Από κει και πέρα με τους πολλαπλούς ρόλους που έχει μια γυναίκα θα πρέπει να υιοθετηθούν πολιτικές στήριξης τέτοιες που να ενθαρρύνουν τη συμμετοχή της.
Λίτσα Λιακούλη: Η ποσόστωση είναι οριζόντια πολιτική, είναι ένα εργαλείο, είναι θετικό εργαλείο, αλλά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι δεν είναι αρκετό και ότι πολλές φορές ευτελίζεται με τον τρόπο που χρησιμοποιείται. Η ισότητα απαιτεί πολιτικές ενσωμάτωσης που ξεκινάν από την κοινωνία, την Πολιτεία, τις υποδομές. Δεν είναι ίδια η αφετηρία για όλους και για όλες… Η ποσόστωση θα πρέπει να είναι και ποσόστωση στην εκλογή.
Ζωή Ακριβούλη: Ως μέτρο πολιτικής έχει μια στόχευση. Η γνώμη μου είναι ότι λειτούργησε θετικά, έχει φέρει αποτελέσματα αλλά ενδεχομένως όχι τα επιθυμητά. Η ποσόστωση στην εκλογή έχει δοκιμαστεί σε κλειστά συστήματα, όπως π.χ στην εκλογή ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, υπάρχει το περιθώριο να γίνει συζήτηση πολιτική για πολιτική διεύρυνση. Η ποσόστωση όπως έχει, δεν αρκεί.
Μέσα στην πανδημία αναδείχθηκε το ελληνικό Me too. Τελευταία μάλιστα έχουμε και καταγγελία, που μένει να αποδειχθεί, για πολιτικό πρόσωπο. Τι γνώμη έχετε; Θα παίξουν ρόλο όλα αυτά τα θλιβερά γεγονότα στις εκλογές;
Ζωή Ακριβούλη: Γυναικείες συλλογικότητες και το γυναικείο κίνημα έδωσαν μάχες αντίστοιχες του Me too αλλά ήρθε η σωστή στιγμή, και βρήκε την έκφρασή του μέσα από ένα δημόσιο πρόσωπο όπως η Μπεκατώρου, αλλά και άλλες στη συνέχεια που επέλεξαν να εκτεθούν δίνοντας χώρο και σε άλλες γυναίκες να προχωρήσουν.
Θεωρώ ότι τις εκλογές τις έχει ήδη επηρεάσει στo συλλογικό και κοινωνικό επίπεδο.
Ρένα Καλαραριώτου: Το Me too αγκαλιάστηκε από την κοινωνία και πήρε τις διαστάσεις που πήρε γιατί το αγκάλιασε η Κυβέρνηση, ο Πρωθυπουργός και όλο το Κοινοβούλιο. Τώρα, δεν νομίζω ότι θα επηρεάσει τις εκλογές. Είναι ένα πρόβλημα για την κοινωνία όλα όσα ζήσαμε, που αφορά και τη δικαιοσύνη. Ο δράστης δεν είναι η κακιά στιγμή, αλλά όλα αυτά που τόσα χρόνια ανεχόμαστε.
Λίτσα Λιακούλη: Εγώ θεωρώ πως η Κυβέρνηση θα μπορούσε να κάνει περισσότερα πράγματα γι’ αυτό. Βλέπω ότι το Me too επηρέασε το κίνημα, το δυνάμωσε.
Πιστεύω ότι με όλα όσα αποκαλύπτονται και με τα Τέμπη θα τις επηρεάσει στο συλλογικό της συνείδησης, θα λειτουργήσει σαν συλλογικό τραύμα.
Πείτε μου ποιά είναι τα αιτήματα του κόσμου που συναντάτε στην πόλη ή στις περιοδείες;
Ρένα Καλαραριώτου: Ο κόσμος κατανοεί ότι τα τελευταία τέσσερα χρόνια ζούμε πρωτοφανείς κρίσεις και κατανοεί επίσης ότι παρ’ όλα αυτά η Ελλάδα έχει μια σταθερότητα. Ο κόσμος θέλει ασφάλεια και ξέρει ότι δεν είμαστε πια το μαύρο πρόβατο της Ευρώπης. Ο κόσμος θέλει καλύτερες δουλειές καλύτερους μισθούς, αυτό που ήθελε πάντα, θέλει λύσεις για να αντιμετωπίσει την καθημερινότητά του.
Λίτσα Λιακούλη: Ζωή με αξιοπρέπεια. Αυτό μου ζητάνε. Η τρίτη ηλικία θέλει να μπορεί να αγοράζει τα φάρμακα, η μεσαία σου λέει ούτε σύνταξη δεν θα πάρω, τα παιδιά σου κουνάν το μαντήλι…Δυστυχώς ο κόσμος χειμάζεται από θεσμική και οικονομική κρίση αλλά και από κρίση αξιών και θέλει την αξιοπρέπειά του.
Ζωή Ακριβούλη: Τα ζητήματα επιβίωσης είναι σήμερα πιο κρίσιμα από ποτέ, τόσο στον αστικό όσο και στον αγροτικό χώρο. Δεν δικαιούμαι να ζω αξιοπρεπώς; σε ρωτάνε. Ο κόσμος μου λέει: δικαιούμαι να ζήσω σαν άνθρωπος, θέλω δικαιοσύνη σε όλα τα επίπεδα για να ζήσω αξιοπρεπώς σε μια χώρα που με σέβεται.
Τα κόμματα που εκπροσωπείτε έχουν διάφορα συνθήματα. Το δικό σας ποιό είναι;
Λίτσα Λιακούλη: Είμαι πάντα εδώ.
Ζωή Ακριβούλη: Μαζί για τη ζωή.
Ρένα Καλαραριώτου: Πάντα δίπλα σας.
Σας ευχαριστώ πολύ. Καλή επιτυχία.
*Ευχαριστούμε το Bier Station για την φιλοξενία.